8 کاری که نباید با عصا انجام دهید
8 کاری که نباید با عصا انجام دهید
عصا برای بسیاری از افراد، بخصوص سالمندان یا افرادی که به‌خاطر دردهای مفصلی، جراحی زانو و مشکلات حرکتی سراغ این وسیله‌ی کمکی می‌روند، ابزاری حیاتی و ضروری است. با داشتن یک عصا، بخش قابل‌توجهی از فشار بدن از زانوها و کمر برداشته می‌شود؛ همچنین تعادل فرد به شکل چشم‌گیری افزایش می‌یابد و حس امنیت در راه رفتن یا ایستادن تقویت می‌شود. اما در کنار تمام فواید عصا، باید به نکاتی توجه کنیم که شاید در نگاه اول بدیهی به نظر نرسد. برخی عادت‌های اشتباه در استفاده‌ی روزمره از عصا می‌تواند نه‌تنها از فواید آن بکاهد، بلکه گاه زمینه‌ساز دردهای عضلانی، قوز پشت، یا حتی خطر افتادن شود.
دسترسی سریع
در این مطلب، ۸ کاری که نباید با عصا انجام دهید را فهرست می‌کنیم تا کاربران محترم، چه سالمندان گرامی و چه کسانی که به هر علت دیگر به عصا نیاز دارند، استفاده‌ای هرچه صحیح‌تر و ایمن‌تر داشته باشند.
اشتباه اول: استفاده از عصا با ارتفاع نامناسب
یکی از رایج‌ترین مشکلات کاربران عصا این است که عصا با قدشان تطابق ندارد. برخی افراد به‌طور سرسری یک عصا تهیه می‌کنند، بدون دقت به اینکه چه ارتفاعی باید داشته باشد. نتیجه، درد در کمر و شانه‌ها، خستگی زودرس بازو یا وضعیت نادرست ایستادن است.
چطور بفهمیم ارتفاع درست چیست؟ زمانی که کفش‌های معمولی روزمره‌ی خود را پوشیده‌اید و صاف می‌ایستید، بازوها در کنار بدن قرار دارد و آرنجتان کمی (حدود ۱۵ تا ۳۰ درجه) خم است، بالای عصا باید هم‌سطح چین مچ دست باشد. اگر عصا خیلی کوتاه باشد، مجبورید خم شوید؛ اگر خیلی بلند باشد، شانه را بالا نگه می‌دارید. هر دو حالت فشار نامناسبی بر مهره‌های کمری و گردنی وارد می‌کند.
کاری که نباید انجام دهید: عصا را بدون تنظیم ارتفاع یا در نظر گرفتن قد و زاویه‌ی آرنج انتخاب نکنید.
کاری که بهتر است انجام دهید: حتماً ارتفاع عصا را یا با فروشنده‌ی حرفه‌ای یا با نظر فیزیوتراپیست تعیین کنید. گاه چند سانتی‌متر اختلاف می‌تواند نتیجه را کاملاً تغییر دهد.
اشتباه دوم: حمل عصا در دست نادرست
یکی دیگر از خطاهای رایج آن است که فردی که درد در زانوی راست دارد، عصا را هم در دست راست می‌گیرد، در حالی که قاعده‌ی کلی در فیزیوتراپی می‌گوید: «عصا را در دست مخالف پای آسیب‌دیده بگیر.» اگر درد اصلی در زانوی چپ است، عصا بهتر است در دست راست قرار گیرد تا زمانی که پای ضعیف (پای چپ) را جلو می‌آورید، حمایت را از سمت دیگر داشته باشید و فشار روی پای ضعیف کم شود.
کاری که نباید انجام دهید: عصا را بدون توجه به پای ضعیف یا دردناک، در همان سمت درد به دست بگیرید.
کاری که بهتر است انجام دهید: یاد بگیرید که چگونه وزن بدنتان را روی عصا در دست مخالف توزیع کنید. این روش تعادل بهتری به شما می‌دهد و فشار بر مفصل آسیب‌دیده را کاهش می‌دهد.
اشتباه سوم: بی‌توجهی به سرپایه‌ی فرسوده یا نامناسب
سرپایه‌ی عصا (معمولاً لاستیکی یا فومی) پس از مدتی راه رفتن فرسوده می‌شود و آج آن از بین می‌رود. در سطوح سرامیکی یا سنگی لیز، این موضوع بسیار خطرناک است. همچنین برخی افراد به‌طور کلی از سرپایه‌ی معیوب استفاده می‌کنند که کارایی را کم می‌کند.
کاری که نباید انجام دهید: استفاده‌ی مداوم از سرپایه‌ی صاف یا ترک‌خورده که توان ضدلغزش ندارد.
کاری که بهتر است انجام دهید: به‌صورت دوره‌ای آج سرپایه را بررسی کنید. اگر صاف یا پاره شده، سریعاً تعویض کنید. در صورت نیاز به دوام بیشتر یا لغزندگی زیاد، از سرپایه‌ی چهارشاخه یا مدل‌هایی با مکانیسم ضدلغزش بیشتر بهره ببرید.
اشتباه چهارم: حمل بار یا کیف سنگین همراه با عصا
اگر عصا در دست راست دارید و در همان دست، کیسه یا کیف سنگین حمل می‌کنید، عملاً کارایی عصا را پایین می‌آورید؛ چرا که بخشی از تعادل و فشار کمکی از بین می‌رود. برخی حتی داخل خانه سعی می‌کنند اشیای مختلف را با همان دستی که عصا را نگه داشته‌اند جابه‌جا کنند، که خطرناک و خسته‌کننده است.
کاری که نباید انجام دهید: در همان دستی که عصا را دارید، بار سنگین یا حتی کیف نسبتا بزرگ نگه ندارید.
کاری که بهتر است انجام دهید: اگر نیاز به حمل چند قلم وسیله یا خرید دارید، از کیف کمری یا سبد چرخ‌دار سبک و جمع‌وجور بهره ببرید. اگر ناچار شدید باری را دست بگیرید، دست مخالف عصا را انتخاب کنید تا تکیه‌گاه عصا و فشار بار قاطی نشود.
اشتباه پنجم: قفل شدن در یک الگوی راه رفتن نادرست
برخی کاربران عصا پس از مدتی راه رفتن اشتباه، به الگوی حرکتی ناسالم عادت می‌کنند: مثلاً هم‌زمان پای راست و عصا در دست راست را جلو می‌آورند و دچار عدم تعادل می‌شوند. در حالی که ایده‌ی علمی این است که اگر پای راست ضعیف است، عصا در دست چپ و هم‌زمان با پای آسیب‌دیده جلو بیاید تا تکیه‌گاه ایجاد کند.
کاری که نباید انجام دهید: تکرار الگوی «پای ضعیف با دست ضعیف» یا «پای سالم با دست مخالف» به شکلی که خلاف توصیه‌ی تخصصی باشد.
کاری که بهتر است انجام دهید: یکی از روش‌های رایج این است که زمانی که پای ضعیف جلو می‌آید، عصا هم کمی جلو برود و وزن بدن روی پای سالم و عصا توزیع شود. آگاهی از فرم درست می‌تواند درد و خستگی را کاهش دهد.
اشتباه ششم: رها کردن ورزش و حرکات کششی
بسیاری تصور می‌کنند وقتی عصا در دست دارند، دیگر نیازی به تقویت عضلات زانو، لگن یا مچ پا نیست. در نتیجه فعالیت فیزیکی را کنار می‌گذارند و به عصا تکیه‌ی کامل می‌کنند. این کار با گذر زمان عضلات را ضعیف‌تر می‌کند.
کاری که نباید انجام دهید: قطع تمرینات کششی و تقویتی به بهانه‌ی داشتن عصا.
کاری که بهتر است انجام دهید: سعی کنید طبق برنامه‌ی فیزیوتراپیست یا پزشک، حرکات ساده‌ی تقویتی (مثل بالا آوردن پای صاف در حالت درازکش) و کشش عضلات همسترینگ و چهارسر ران را ادامه دهید. عصا فقط مکمل است، نه جایگزین ورزش.
اشتباه هفتم: استفاده نامناسب یا خطرناک در فضاهای لغزنده و شیبدار
خیلی از افراد فراموش می‌کنند که عصا فقط یکی از پایه‌های حمایت است؛ اگر زمین بسیار شیبدار یا سُر باشد و فرد بدون احتیاط قدم بردارد، احتمال افتادن بالاست. در جاهایی مثل حمام یا راه‌پله خیس، عصا به تنهایی ضامن امنیت نیست.
کاری که نباید انجام دهید: حرکت سریع و بی‌احتیاط در سراشیبی یا کف مرطوب با اعتماد کاذب به عصا.
کاری که بهتر است انجام دهید: در این شرایط، گام‌ها را کوتاه کنید، دستگیره یا میله‌های کمکی (در حمام یا راه‌پله) را نیز بگیرید. اگر محیط طبیعی (مثلا مسیر جنگلی) است، از سرپایه‌ی تخصصی یا ارتفاع بلندتر عصا استفاده کنید.
اشتباه هشتم: رها کردن عصا با بی‌مبالاتی یا استفاده به‌عنوان ابزار غیرمرتبط
عصا یک وسیله‌ی کمکی است، نه چوب بیسبال یا ابزاری برای هل دادن اجسام سنگین. برخی گاه می‌بینیم از عصا برای بلند کردن اشیا از زمین یا تکاندن فرش‌ها استفاده می‌کنند! این کار هم می‌تواند باعث آسیب به عصا شود و هم ممکن است خطر از دست دادن کنترل و افتادن را در پی داشته باشد.
کاری که نباید انجام دهید: ضربه‌زدن به اشیا، هل‌دادن جسم سنگین یا خم‌شدن بیش‌ازحد با تکیه بر عصا به‌جای ابزار مخصوص.
کاری که بهتر است انجام دهید: درصورتی‌که نیاز به بلندکردن چیز کوچک از زمین دارید، بهتر است از وسیله‌ی مخصوص بلندکردن استفاده کنید یا با خم‌کردن زانوها و حفظ کمر صاف، جسم را بردارید. عصا نباید به ابزار چندمنظوره‌ی پرخطر تبدیل شود.
چند نکته برای داشتن یک تجربه‌ی مثبت با عصا
پس از آشنایی با مواردی که نباید انجام دهید، چند توصیه‌ی مثبت و تکمیلی را یادآور می‌شویم:
پوشش قوزک و کفش مناسب: کفش‌های ایمنی با پاشنه‌ی کوتاه و زیره‌ی ضدلغزش، گام‌های شما را همراه با عصا تثبیت می‌کند.
خرید عصا از جای معتبر: مدل‌های بی‌کیفیت با چوب نامرغوب یا پین فلزی ضعیف، نه‌تنها کارایی ندارند بلکه خطرناک‌اند. حتماً از فروشگاه‌های تخصصی یا گالری‌های معتبر خرید کنید.
تمیز نگه‌داشتن سرپایه: اگر لاستیک عصا پر از گل‌و‌لای یا گردوغبار شود، اصطکاکش روی زمین کاهش می‌یابد. مرتب آن را پاک کنید.
تمریناتی برای بالابردن قدرت دست: چون بخشی از وزن روی دست‌ها می‌افتد، بهتر است حرکات ساده‌ی تقویت مچ و بازو (مثل کِش تمرینی یا توپ چنگ‌زنی) را در برنامه‌ی هفتگی خود بگنجانید.
نگرش مثبت: در صورت داشتن درد زانو، می‌توانید به عصا به‌عنوان یک همراه حمایتی نگاه کنید، نه نشانه‌ای از ضعف. حتی می‌توانید چوبی هنری و زیبا برگزینید تا حس بهتری داشته باشید.
عصا می‌تواند همراهی فوق‌العاده مؤثر باشد؛ هم در خانه برای کاهش فشار بر زانو و کاهش خطر افتادن و هم در مسیرهای بیرونی برای ایجاد اطمینان و اعتمادبه‌نفس. اما توجه به نکاتی که نباید با عصا انجام داد، احتمال بروز حادثه یا مشکلات بعدی را به حداقل می‌رساند. از استفاده‌ی الگوی حرکتی اشتباه گرفته تا صرف‌نظر کردن از سرپایه‌ی لاستیکی فرسوده یا حمل بار سنگین در همان دست عصا، هر یک می‌تواند کارایی عصا را کمرنگ کند. به‌یاد داشته باشیم که عصا ابزاری مکمل است؛ مکملی که برای کارامدی بیشتر، باید وضعیت بدن، کفش، سرپایه، قد عصا و نوع حرکتمان را بهینه کنیم.
خرید از گالری عصادست
اگر پس از مطالعه‌ی این مطلب متوجه شده‌اید که نیاز به یک عصای مناسب دارید، گالری عصادست یک راهنمایی حرفه‌ای در اختیار شماست. مجموعه‌ی تخصصی عصادست، انواع عصاهای چوبی را با طراحی‌ها و اندازه‌های گوناگون، از ساده و مینیمال گرفته تا نمونه‌های هنری و لوکس، عرضه می‌کند. همچنین، خدماتی مانند تنظیم ارتفاع و مشاوره‌ی تخصصی برای انتخاب ارگونومیک‌ترین مدل را ارائه می‌دهد. با مراجعه به گالری عصادست، می‌توانید اطمینان داشته باشید که باکیفیت‌ترین عصا را متناسب با نیاز و سلیقه‌ی خود می‌یابید؛ عصایی که هم از نظر ظاهری حس خوب و زیبایی دارد و هم از لحاظ فنی امنیت و راحتی در راه رفتن را تضمین می‌کند.
