مزایای اصلاحی استفاده از عصا

هرچند از منظر آسیب‌شناسی، بسیاری نکات منفی احتمالی از استفاده‌ی ناصحیح عصا گفته شد، ولی واقعیت این است که اگر ارتفاع عصا مناسب باشد و طرز استفاده از آن اصولی و تحت نظر متخصص فیزیوتراپی یا ارتوپدی باشد، مزایای اصلاحی و جبرانی فراوانی خواهد داشت. از جمله:

1.کاهش درد و بارگذاری مفصل معیوب

2.افزایش پایداری حین راه رفتن و پیشگیری از زمین‌خوردگی

3.تعدیل الگوی راه رفتن و پیشگیری از بدشکلی‌های قامتی

4.کسب استقلال بیشتر در فعالیت‌های روزمره

5.بهبود گردش خون در نواحی آسیب‌دیده از طریق راه رفتن ایمن‌تر

بنابراین عصا، اگر به‌درستی انتخاب و استفاده شود، یک وسیله‌ی کمک حرکتی مؤثر بوده و می‌تواند کیفیت زندگی فرد را بالا ببرد.

جنس بدنه‌ی عصا

در بازار، عصاهایی با جنس‌های گوناگون مانند چوب، آلومینیوم، فولاد، فایبرگلاس و فیبر کربن موجود است. انتخاب جنس بدنه به سلیقه، نیاز کاربر و بودجه‌ی او بستگی دارد، اما از منظر فیزیولوژیک، جنس بدنه می‌تواند در وزن و احساس راحتی هنگام راه رفتن تأثیرگذار باشد:

1.چوب: پیشینه‌ی طولانی و کلاسیک دارد. بسته به نوع چوب (گردو، افرا، آبنوس و غیره) استحکام و دوام آن متغیر است. اما معمولاً عصاهای چوبی فاقد قابلیت تنظیم ارتفاع هستند (عصادست پیش از ارسال عصاهای چوبی متناسب با قد کاربر ارتفاع آن‌را تنظیم می‌کند.) و ممکن است وزن بیشتری نسبت به عصاهای مدرن داشته باشند. البته زیبایی ظاهری و حس طبیعیِ در دست گرفتن چوب، جذابیت خاصی به آن می‌بخشد.

2.آلومینیوم: سبک، در دسترس و نسبتاً ارزان است. اکثر مدل‌های تلسکوپی یا تنظیم‌شونده از آلومینیوم تولید می‌شوند. مقاومت به خوردگی در آلومینیوم بالاست، اما این فلز در برابر ضربه‌های شدید ممکن است دچار خم‌شدگی شود.

3.فولاد ضدزنگ: بسیار محکم است ولی وزن بیشتری دارد. معمولاً برای افرادی که وزن بدنی بالایی دارند یا عصای بسیار مقاوم می‌خواهند توصیه می‌شود. حمل طولانی‌مدت آن می‌تواند خسته‌کننده باشد.

4.فیبر کربن: از مواد پیشرفته با مقاومت بالا و وزن بسیار کم است. در صنایع هوایی و نظامی نیز کاربرد دارد. این جنس گزینه‌ای عالی برای افرادی است که به حداکثر استحکام و حداقل وزن نیاز دارند، ولی قیمت بالاتری دارد.

5.فایبرگلاس: سبک‌تر از فولاد و آلومینیوم است و مقاومت خوبی دارد. در برخی مدل‌های مدرن استفاده می‌شود، اما از نظر هزینه معمولاً گران‌تر از آلومینیوم و ارزان‌تر از فیبر کربن است.

ارگونومی دسته‌ی عصا

دسته‌ی عصا نقطه‌ی تماس اصلی میان دست و عصا است و طراحی آن تأثیر بسزایی بر راحتی و سلامت کاربر دارد. از دیدگاه ارگونومی، دسته‌ی یک عصای ایدئال باید ویژگی‌های زیر را داشته باشد:

1.فرم مناسب با انحنای کف دست: گودی و برآمدگی دسته باید مطابق با آناتومی کف دست باشد تا فشار به‌صورت یکنواخت توزیع شود و مچ دست در حالت خنثی قرار بگیرد.

2.پوشش نرم یا ضد لغزش: استفاده از موادی مانند لاستیک نرم، فوم، ژل سیلیکونی یا پلاستیک‌های با کیفیت بالا، باعث می‌شود دست کمتر خسته شود و احتمال سُرخوردن دست کاهش یابد. این امر به‌ویژه برای افرادی که تعریق دست دارند مفید است.

3.عدم وجود زوایا یا لبه‌های تیز: هرگونه لبه یا برآمدگی تیز در دسته می‌تواند باعث فشار موضعی، تاول یا درد مزمن در کف دست شود. در طراحی‌های ارگونومیک، لبه‌های تیز از بین رفته و زوایا ملایم هستند.

4.وزن و بالانس مناسب: بخشی از حس راحتی کاربر به توزیع وزن عصا و چگونگی بالانس آن بین بدنه و دسته برمی‌گردد. چنانچه سنگینی عصا بیشتر در قسمت بالایی (نزدیک دسته) باشد، کنترل آن دشوارتر می‌شود و فشار به مچ دست می‌تواند بیشتر شود.

5.تنظیم‌شونده برای دست راست یا چپ: برخی افراد ترجیح می‌دهند عصا را در دست راست یا چپ بگیرند. برخی دسته‌ها به‌صورت قرینه طراحی می‌شوند که در هر دو دست قابل استفاده باشند. در حالی که دسته‌های ارگونومیک تخصصی به‌طور مجزا برای دست راست یا چپ طراحی می‌شوند.

نسبت قد فرد و طول عصا

یکی از پرسش‌های رایج در انتخاب عصا این است که «طول مناسب عصا چقدر باید باشد؟». پاسخ به این پرسش به قد فرد، طول دست، و وضعیت قامتی او بستگی دارد، اما راهنمای کلی زیر قابل ارائه است:

1.قرارگیری آرنج در زاویه ۱۵ تا ۳۰ درجه: یکی از اصول اساسی در تعیین ارتفاع صحیح عصا این است که زمانی که فرد صاف می‌ایستد و بازوهایش در کنارش آویزان است، بالای دسته‌ی عصا باید در سطح چین مچ دست یا کمی بالاتر قرار گیرد. در این حالت، وقتی فرد دستش را روی دسته می‌گذارد، آرنج در حدود ۱۵ تا ۳۰ درجه خم می‌شود.

2.عدم نیاز به بالا کشیدن شانه: اگر فرد برای گرفتن دسته‌ی عصا شانه را بالاتر می‌برد، یعنی عصا بلند است. عکس آن نیز در حالت خم شدن بیش از حد تنه به سمت عصا، نشانه کوتاه بودن عصا است.

3.تأثیر کفش و شرایط قامتی: برای اندازه‌گیری استاندارد، فرد باید با کفش‌هایی که معمولاً می‌پوشد و در وضعیت قامتی طبیعی بایستد. گاهی تفاوت ارتفاع کفش، یا وجود کفی‌های طبی و تغییر در طول پاها، مستلزم تنظیم مختصر دوباره‌ی طول عصا است.

4.مشورت با متخصص: در بسیاری از مراکز ارتوپدی، کلینیک‌های فیزیوتراپی یا فروشگاه‌های تخصصی تجهیزات پزشکی، کارشناسان به کمک تجربه و اندازه‌گیری‌های بالینی، به انتخاب دقیق‌تر طول عصا کمک می‌کنند.

5.نوع راه رفتن: در موارد خاص، مثلاً در مدل‌های عصای «چهارپایه» که تکیه‌گاه بزرگ‌تری دارند، یا در عصاهای کوهنوردی که بسته به شیب زمین تنظیم می‌شوند، معیارهای متفاوتی برای انتخاب طول وجود دارد.

مخاطبین محترم عصادست توجه داشته باشید همواره می‌توانید از طریق این لینک قد کاربر عصا را به سیستم محاسبه‌گر داده و ارتفاع مناسب عصا را مشاهده فرمایید.

نحوه‌ی انتخاب صحیح عصا و جلوگیری از عوارض

برای آنکه انتخاب و استفاده‌ی عصا بهترین نتایج را داشته باشد و کمترین عارضه متوجه ستون فقرات، عضلات و مفاصل شود، توصیه می‌شود:

1.مشورت با پزشک یا فیزیوتراپیست: پیش از خرید عصا، به‌ویژه در مواردی که فرد دارای مشکلات خاصی در زانو، لگن یا ستون فقرات است، ضروری است با متخصص صحبت شود تا بهترین نوع عصا (عصای ساده، چهارپایه، زیر بغل، یا واکر) و ارتفاع مناسب تعیین گردد.

2.انتخاب عصا با ارتفاع مناسب: اگر قد فرد در بازه‌ای است که عصاهای استاندارد کوچک یا بزرگ به نظر می‌رسند، نگران نباشید مجموعه عصادست پیش از ارسال عصاها ارتفاع آن را متناسب با قد کاربر تنظیم می‌کند.

3.رعایت اصول در حین راه رفتن: هنگام راه رفتن، عصا را در دست مخالف پای آسیب‌دیده یا ضعیف قرار دهید (مگر در مواردی که پزشک نظر دیگری داشته باشد). به این ترتیب در زمانی که پای ضعیف‌تر رو به جلو می‌رود، تکیه اصلی وزن بر عصا و پای سالم قرار می‌گیرد.

4.استفاده از کفش‌های استاندارد: کفش پاشنه بلند، دمپایی‌های شُل و بدون پشتیبان، یا کفش‌های غیر استاندارد می‌توانند تعادل را به‌هم بزنند و فشاری مضاعف به مفاصل وارد سازند. انتخاب کفش طبی و راحت در کنار عصای مناسب، تأثیر مثبت استفاده از عصا را چندین برابر می‌کند.

5.تمرینات تقویت‌کننده‌ی عضلات مرکزی: برای آنکه تغییر الگوی راه رفتن سبب ضعف عضلات مرکزی و بالاتنه نشود، تمرینات ثبات‌دهنده و تمرینات کششی (استرچینگ) و نیز تقویت‌کننده‌های عضلات کمر، شکم و شانه را در برنامه بگنجانید.

مراقبت‌های لازم از عصا و کاربر

علاوه بر انتخاب و استفاده‌ی صحیح از عصا، رعایت مراقبت‌های زیر نیز اهمیت دارد:

1.بازبینی سرپایه: لاستیک انتهایی عصا به مرور زمان ساییده می‌شود. در صورت کاهش آج لاستیک و کاهش چسبندگی به زمین، خطر زمین‌خوردگی بالا می‌رود. بنابراین لازم است به‌صورت دوره‌ای سرپایه بررسی و در صورت نیاز تعویض شود.

2.بررسی اتصالات و پیچ‌ها: در عصاهای تنظیم‌شونده، ممکن است اتصالات یا پیچ‌های تنظیم‌کننده شل شوند. بازبینی دوره‌ای و سفت کردن آن‌ها اهمیت زیادی دارد تا از هرگونه لغزش یا کوتاه و بلند شدن ناگهانی عصا جلوگیری شود.

3.نگهداری در جای مناسب: ترجیحاً عصا را در مکان‌های خشک و به‌دور از رطوبت زیاد نگهداری کنید. اگر بدنه از فلز حساس به خوردگی باشد، احتمال زنگ‌زدگی وجود دارد و اگر از چوب باشد، محیط مرطوب می‌تواند آن را تاب دهد یا خراب کند.

4.ایمنی در محیط‌های مختلف: هنگام عبور از محیط‌های لغزنده، خیس یا یخ‌زده، سرعت حرکت را کم و دقت را زیاد کنید. برخی سرپایه‌ها دارای قطعه‌ای فلزی برای فرو رفتن در برف و یخ هستند که ایمنی را افزایش می‌دهد.

5.هماهنگی عضلانی و تمرین تعادل: حتی با داشتن یک عصای عالی، اگر عضلات فرد ضعیف یا هماهنگی عصبی-عضلانی او ضعیف باشد، احتمال زمین‌خوردگی و حوادث وجود دارد. انجام منظم حرکات تعادلی و تمرین‌هایی که متخصص فیزیوتراپی تجویز می‌کند، جزو ضروریات زندگی فردی است که به عصا احتیاج دارد.

عصا به‌عنوان ابزاری کمکی، نقش مهمی در توانبخشی، جلوگیری از وارد شدن فشار بیش‌ازحد به مفاصل آسیب‌دیده، و حفظ تعادل افراد ایفا می‌کند. اما این ابزار در صورت انتخاب نادرست یا استفاده‌ی غلط، ممکن است خود به عاملی برای بروز دردها و عارضه‌های اسکلتی-عضلانی تبدیل شود. بنابراین، توصیه می‌شود پیش از خرید و استفاده، با متخصصان حوزه‌ی ارتوپدی و فیزیوتراپی مشورت کرده و نکات مهمی نظیر جنس بدنه، ارگونومی دسته، قابلیت تنظیم ارتفاع و تناسب با قد را مد نظر قرار دهید. رعایت اصول صحیح راه رفتن با عصا (به‌خصوص قرار دادن عصا در دست مخالف پای آسیب‌دیده) و توجه به فعالیت‌های ورزشی و کششی منظم، همگی عواملی هستند که می‌توانند ضمن بهبود کیفیت راه رفتن، از بروز عوارض جدی بر ستون فقرات، عضلات و مفاصل جلوگیری کنند.

از جنبه‌ی فیزیولوژیک، عصا می‌تواند توزیع نیرو را در بدن به شکل مناسبی تغییر دهد و با کاهش بارگذاری بر مفاصل ضعیف‌تر و اصلاح الگوهای حرکتی اشتباه، به بهبود و تسریع فرایند بازتوانی کمک کند. همچنین در افراد سالمند، استفاده‌ی صحیح از عصا تا حد زیادی کیفیت زندگی، سطح استقلال و احساس امنیت در راه رفتن را افزایش می‌دهد. با این حال، فراموش نکنید که انتخاب عصای مناسب صرفاً گام نخست است و طرز ایستادن، گام برداشتن، تقویت عضلات جانبی و رعایت اصول ارگونومی در فعالیت‌های روزمره نیز به همان اندازه اهمیت دارد.

در پایان، اگر به دنبال عصاهای متنوع با طراحی زیبا، ارگونومیک و کیفیت بالا هستید، «گالری عصادست» گزینه‌ی مناسبی محسوب می‌شود. در این اینجا می‌توانید انواع عصاهای چوبی سنتی، عصاهای مدرن با بدنه‌ی فلزی سبک یا فیبر کربن، و مدل‌های خاص با دسته‌های طبی و هنری را مشاهده و انتخاب کنید. همچنین امکان تنظیم طول برای تمامی مدل‌ها وجود دارد تا به بهترین شکل با قد و نیاز جسمی شما سازگار باشند. با مراجعه به «فروشگاه عصادست»، نه تنها از تنوع محصولات بهره‌مند می‌شوید، بلکه می‌توانید از مشاوره‌ی تخصصی در زمینه انتخاب عصای مناسب نیز استفاده کنید.